Η Ξάνθη είναι χτισμένη στους πρόποδες της οροσειράς Ροδόπης, στην αρχή της πεδιάδας η οποία εκτείνεται προς τα νότια μέχρι το Θρακικό πέλαγος, το οποίο απέχει 20-25 χλμ και την διασχίζει ο ποταμός Κόσυνθος. Υπάρχει η παλιά και η καινούργια πόλη. Πολλοί δρόμοι είναι στρωμένοι με γρανίτη. Εμπορικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής με το χαρακτηριστικό της συνύπαρξης χριστιανικού και μουσουλμανικού πληθυσμού.

Στη βορινή περιοχή της πόλης είναι χτισμένα μέσα στο πράσινο τα πιο γραφικά μοναστήρια, όπου τα πιο γνωστά είναι η Παναγία Αρχαγγελιώτισσα, η Παναγία Καλαμιώτισσα, το μοναστήρι των Ταξιαρχών, ο Προφήτης Ηλίας κ.α. Ακόμα ψηλότερα κατάλοιπο της βυζαντινής εποχής βρίσκεται το κάστρο και τα τείχη της Ξανθίππης. Τα τείχη είναι πραγματικότητα ενώ η Ξανθίππη μύθος. Από εκεί πάνω ξεκινά μια στοά και καταλήγει στο κέντρο της παλιάς πόλης. Από εκείνη τη στοά, λέει ο μύθος, ότι κατέβαινε η Ξανθίππη να πάρει το λουτρό της.

Ιδανικός προορισμός για αγροτουρισμό, εκκλησιαστικό, αρχαιολογικό, αστικό, αθλητικό τουρισμό, παρατήρηση πουλιών, πολιτιστικές εκδηλώσεις

Το 1361 την κατέλαβαν οι Τούρκοι, αλλά στα χρόνια της τουρκοκρατίας διατήρησε τη σπουδαιότητά της και είχε ανθηρή οικονομία, σαν κέντρο της γεωργικής περιοχής με τα αρωματικά καπνά. Κατά τους βαλκανικούς πολέμους καταλήφτηκε πρώτα από τους Βούλγαρους(1912) και κατόπιν από τον ελληνικό στρατό(1913). Επιδικάστηκε στη Βουλγαρία με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, αλλά έγινε πάλι ελληνική μετά τον Ά παγκόσμιο πόλεμο. Κατά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο καταλήφτηκε από τα γερμανικά και αργότερα από τα βουλγαρικά στρατεύματα και απελευθερώθηκε το 1944.