Χτισμένη πάνω σε ύψωμα, κρατώντας την παραδοσιακή μορφή της, σαγηνεύει τους επισκέπτες αλλά και τους κατοίκους της, κάθε φορά που περπατάνε στα σοκάκια της. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας μας, που έχει μείνει ανεπηρέαστος από τη φθορά του χρόνου και διατηρεί την αρχοντιά και τη μεγαλοπρέπειά του. Παρουσιάζει μεγάλη ιστορική αξία η οποία αυξάνεται συνεχώς λόγω της καταστροφής παλαιών σπιτιών σε όλες τις ελληνικές πόλεις. Η παλιά πόλη της Ξάνθης είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα αρχιτεκτονικά σύνολα σε όλη τη Μακεδονία και Θράκη.
Τα αξιοθέατά της είναι το Λαογραφικό Μουσείο, όπου μπορεί να δει κανείς τη λατέρνα, το γραμμόφωνο, τα υφαντά και κεντητά, τα οικιακά σκεύη, τα ποικιλόμορφα κοσμήματα, τα γεωργικά εργαλεία, τις θρακιώτικες στολές, τον καπνό που σηματοποιείται σε πολλές εικαστικές δημιουργίες. Λίγα βήματα πιο πάνω βρίσκεται η Εκκλησία της Μητροπόλεως, σεμνά ακουμπισμένη στην ομώνυμη πλατεία της καθώς και το Μητροπολιτικό Μέγαρο, ένα διώροφο κτίριο το οποίο χρησιμοποιείται ως γραφείο του εκάστοτε Μητροπολίτη Ξάνθης και περιθεωρίου. Επίσης, στην πλατεία Μητροπόλεως βρίσκεται και το Στάλιο Νηπιαγωγείο, που ιδρύθηκε από τον Π. Στάλιο έναν από τους μεγαλύτερους καπνεμπόρους και οικονομικά ισχυρούς πολίτες της Ξάνθης με αξιόλογη κοινωνική και πολιτική δράση.
Παράλληλα, το κτίριο της πλατείας Ματσίνη είναι μία από τις μεγαλύτερες οικοπεδικές εκτάσεις της παλιάς πόλης, ενώ το διατηρητέο κτίριο όπου στεγάζεται το Δημαρχείο Ξάνθης κτίστηκε το 1830 από τον Εβραίο καπνέμπορο Μωϋσή και πουλήθηκε αργότερα στον Ι. Ορφανίδη. Το 1962 αγοράστηκε από το Δήμο Ξάνθης. Αξίζει να αναφερθεί το χάνι που έκτισε ο Εβραίος Μωϋσής δίπλα στο σημερινό Δημαρχείο. Πρόκειται για ένα διώροφο κτίριο με υπόγειο χώρο, ιδιοκτησίας του Δήμου Ξάνθης. Πανέμορφο και το αρχιτεκτόνημα της Δημοτικής Πινακοθήκης, πρόσφατα συντηρημένο με σεβασμό και μεράκι. Στην άλλη άκρη της Ξάνθης, φρουροί της εισόδου της από τον σιδηροδρομικό σταθμό, τα τιτάνια καπνομάγαζα αρχιτεκτονικά μεγαθήρια που διηγούνται περασμένα «μεγαλεία», την οικονομική άνθιση της πόλης, τότε που η παραγωγή και η επεξεργασία του καπνού έφταναν σε ύψιστα επίπεδα. Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι κέντρο του Παραδοσιακού Οικισμού της Παλιάς Ξάνθης, είναι η πλατεία Μητροπόλεως, γύρω από την οποία υπάρχουν τα σημαντικότερα κτίσματα και στην οποία καταλήγουν οι βασικοί οδικοί άξονες.
Αφήστε μια απάντηση